Bestuursakkoord 2022/2026 - Hoofdstuk 2

De klimaatcrisis is één van de grootste uitdagingen van deze tijd. Het tegengaan van klimaatverandering is urgent en noodzakelijk voor de bescherming van mens, dier, natuur en milieu. We pakken de problemen in de stad stevig aan, én zien de kansen die dit biedt voor onze inwoners en regio. De aanpak van klimaatverandering draagt namelijk bij aan een groene, fijne stad om in te wonen en te leven. Daarnaast kunnen wij als stad van kennis en innovatie als geen ander bijdragen aan slimme oplossingen die wereldwijd een rol spelen in het tegengaan van klimaatverandering.

We zijn trots dat Eindhoven samen met Helmond is aangewezen als experimenteer- en innovatieplek voor de Europese missie Klimaatneutrale en Slimme steden. We schroeven daarmee onze ambities flink op, benutten dit om kennis te delen en vergroten de kans op Europese cofinanciering.

De klimaatambities van onze stad werken duidelijk door in de andere grote opgaven waar we voor aan de lat staan, zoals mobiliteit, wonen en werk. Naast het tegengaan van klimaatverandering maken we de stad robuuster voor weersverandering, onder andere door verder te vergroenen.

We kiezen voor een ambitieuze en eerlijke transitie, waarbij iedereen zijn verantwoordelijkheid kan en moet nemen. Daarbij hebben we oog voor draagkracht en energiearmoede. Er komen hier geen klimaatwinnaars en klimaatverliezers, maar iedereen kan helpen én profiteren bij het verduurzamen van onze stad. We zetten fors in op de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad met bijvoorbeeld zonnepanelen, isolatie, en bouwen nieuwbouwwoningen duurzaam en circulair. We zien deze transitie ook als een kans om fors te investeren in onze wijken, met het realiseren van comfortabelere woningen met lagere energielasten en een groenere, prettige leefomgeving.

De verduurzaming van onze stad vraagt om intensieve samenwerking met bedrijven. We gaan van bespreken naar afspreken, en we handhaven waar nodig. Het klimaat- en duurzaamheidsvraagstuk is complex. Hier ligt een kans voor onze Brainportregio met kennisinstellingen, startups en bedrijven die op wereldschaal een verschil kunnen maken; onze regio als de kraamkamer voor klimaatinnovatie. We trekken daarom samen met de Brainportregio op richting provincie, het Rijk en Europa voor meer financiële middelen en meer experimenteerruimte om onze klimaatdoelstellingen te realiseren.

Kortom, wij gaan voor een ambitieus klimaatbeleid, dat rechtvaardig en betaalbaar is voor onze inwoners en toekomstige generaties.

EUROPESE KLIMAATMISSIE

• We nemen onze verantwoordelijkheid om de internationale klimaatdoelstellingen te halen. Als geselecteerde stad voor de Europese missie Klimaatneutrale en Slimme steden onderschrijven we de ambitie en willen we een aanzienlijke versnelling realiseren om klimaatneutraal te zijn in 2030. We gaan hiervoor de contractonderhandelingen aan met de Europese Commissie en werken een klimaatactieplan uit dat inzet op vergroening, innovatie en gedragsverandering. We doen dat samen met de aanwezige kennis en innovatiekracht in de regio.
• Met deelname aan de Europese stedenmissie schroeven we onze huidige ambitie zoals opgenomen in onze Klimaatverordening dus op. Onze Klimaatverordening zien we als onze uiterste ondergrens, met een vermindering van broeikasgassen met ten minste 55% in 2030 en ten minste 95% in 2050.

GEBIEDSGERICHTE AANPAK EN ENERGIEARMOEDE

• De warmtetransitie gaan we versnellen, als eerste door werk te maken van geïsoleerde huizen. Dit zetten we ook door in het Duurzaamheidspact met de woningcorporaties. Onderzoek van TNO¹ wijst uit dat energiearmoede een groot probleem wordt in Nederland, vooral in de grote steden waaronder Eindhoven. Energiearmoede treft de hele stad, waarbij we een aantal piekbuurten kennen. We streven naar betaalbare energielasten voor iedereen en daarom helpen we huishoudens met lage inkomens in tochtige huizen met het omlaag brengen van hun energierekening. We zetten in op ons energiebesparingsprogramma en schalen op waar mogelijk. Te beginnen met de woningen met een laag energielabel (D t/m F) om zo snel mogelijk het hoogste rendement te behalen.
• Voor de warmtetransitie kiezen we voor de slimste oplossing per gebied, met onder andere warmtenetten en all-electric-oplossingen. We ondersteunen de zoektocht naar de mogelijkheden voor geothermie. We houden vast aan onze ambities rondom het aardgasvrij maken van onze wijken.
• Om de klimaatopgave gezamenlijk en gebiedsgericht aan te pakken en regie ook bij de inwoners zelf te leggen, ondersteunen we buurtcoalities bestaande uit inwoners, ondernemers, corporaties en andere belanghebbenden. We belonen goede ideeën van inwoners, bijvoorbeeld met een jaarlijkse prijsvraag.
• We stimuleren inwoners en bedrijven om hun daken en gevels vol te leggen met zonnepanelen of, als dat niet mogelijk is, daken te vergroenen. Bij nieuwbouw maken we het verplicht en bij bestaande daken streven we ernaar om geen enkel dak onbenut te laten.
• We onderzoeken of we grote, open, versteende terreinen zoals parkeerplaatsen kunnen gebruiken voor een zonnepanelenoverkapping en sportvelden voor mobiele zonnevelden. Ook kijken we of we zonnepanelen bij geluidsschermen rondom onze wegen kunnen plaatsen.

^{1 TNO, De feiten over energiearmoede in Nederland, september 2021}

SAMENWERKEN MET DE STAD

• Via het Eindhovens Energieloket en in samenwerking met 040energie, begeleiden we inwoners en voorzien we hen van onafhankelijke informatie over de verduurzaming van hun huis. Dit digitale loket ontwikkelen we door naar een fysieke vorm op één of meerdere plekken in de stad, zodat we naast de inwoner staan met onze ondersteuning.
• We zetten in op bewustwording en gedragsverandering op het gebied van consumptie en leefpatronen, met campagnes en creatieve ideeën. We benutten daarbij onze partners in de stad zoals culturele instellingen en we versterken het Klimaatnetwerk 040.
• We sluiten klimaatdeals met bedrijven en organisaties in de stad waarin we concrete afspraken maken over de inzet om CO2 -uitstoot te beperken. Voor bedrijven die niet mee willen in de transitie nemen we maatregelen binnen de geldende wet- en regelgeving en handhaven daarop. Op bedrijventerreinen zien we specifiek kansen voor afspraken over vergroening, verduurzaming en circulaire economie.
• In Eindhoven staan we voor een schone, duurzame economie en een gezonde leefomgeving. In de aanpak van de klimaatopgave richten we ons op de grootste vervuilers in onze stad, waarbij we inzetten op de beste technieken om processen te verduurzamen en overlast te beperken.

Verkiezingsprogramma SP: "Er is behoefte aan ontzorging bij de verduurzaming van woningen. Onder erkenning van het goede werk dat 040energie doet, is er behoefte aan verdergaande organisatie die een winkelfunctie heeft."
 

INFRASTRUCTUUR

• Ons elektriciteitsnet staat extra onder druk door de grote groei van de stad en zal naar verwachting de komende tijd zijn maximale capaciteit bereiken. Dat is een groot risico, omdat het alles op slot zet voor onze grote opgaven. We maken ons daarom samen met de Brainportpartners hard voor de opschaling van het elektriciteitsnet, omdat dat noodzakelijk is om de energietransitie te kunnen realiseren.
• Voor Eindhoven-Noord is door de gemeente al budget gereserveerd om de hoogspanningsleidingen onder de grond te brengen. Deze ambitie houden we ook vast voor de rest van de stad. We zijn daarvoor wel afhankelijk van partners.
• De uitkomsten van het onderzoek over het uitfaseren van de biomassacentrale pakken we op. Met Ennatuurlijk gaan we in gesprek of het uitfaseren van hun biomassacentrale ook mogelijk is. Waar mogelijk leggen we nieuwe verplichtingen op over het verduurzamen van de warmtecentrale.
   

HET GOEDE VOORBEELD

• Als gemeente geven wij het goede voorbeeld met hoge duurzaamheidseisen in onze bedrijfsvoering en inkoop/aanbestedingen. We hebben al flinke stappen gezet in de verduurzaming van ons vastgoed in de stad en gaan aan de slag met de volgende fase. Daar profiteert iedereen van, want ons maatschappelijk vastgoed is voor onze inwoners. Denk aan buurthuizen, sportaccommodaties, onderwijshuisvesting en cultuur/ ateliers.
• We vertalen onze klimaatambities naar concrete doelstellingen voor de verschillende programma’s en sectoren binnen de gemeente. Dat betekent dat alle organisatieonderdelen een eigen verantwoordelijkheid hebben in de aanpak van klimaatverandering en daartoe uitgerust zijn.
• We hebben een publieke taak om grip te krijgen op de energietransitie en de maatschappelijke belangen zoals betaalbaarheid, duurzaamheid en ontwikkeling van onze stad te borgen en energiemonopolies te voorkomen. Hiertoe onderzoeken we de mogelijkheden voor uitbreiding van ons warmtebedrijf naar bijvoorbeeld een (regionaal) energiebedrijf.
• We zetten in op klimaatinnovaties die in onze eigen regio ontwikkeld worden. Waar mogelijk treden we op als ‘launching customer’ of ‘living lab’ en proberen we nieuwe klimaatinnovaties uit in onze stad.
• We onderzoeken met partners in onze stad de mogelijkheid voor een duurzaamheidsversnellingsfonds, wat mogelijk revolverend kan worden ingezet. De gemeente kan hier ook een bijdrage aan leveren. Daarnaast willen we via onze deelnemingen organisaties stimuleren om proeftuin te zijn voor lokale innovaties.
   

CIRCULAIRE ECONOMIE EN AFVAL

• We implementeren de afvalstrategie 2021-2025, waarbij op korte termijn de focus ligt op het verhogen van het (bron)scheidingsrendement. We blijven samen met andere gemeenten in de regio volop inzetten op het nascheiden van afval en om de knelpunten die daarvoor nu in beeld zijn weg te nemen. We streven ernaar dat nascheiden medio 2028 van start kan gaan.
• We werken een plan uit voor circulaire economie, waarbij we in lijn met de ambities van het Rijk streven naar 50% minder grondstoffenverbruik in 2030. We hanteren daarbij als uitgangspunt ‘afval voor de één is grondstof voor de ander’.
   

Verkiezingsprogramma VVD: "De energietransitie en verduurzaming bieden grote kansen voor het stimuleren van innovatie en werkgelegenheid. […] De gemeente geeft lokale ondernemers een reële kans bij opdrachten en inkopen, ook als ‘launching customer’."

Eindhoven is een prachtige groene stad dankzij haar unieke natuur tot in de binnenstad. We willen een groene omgeving voor alle Eindhovenaren. Dit verrijkt de stad, biedt mogelijkheden voor ontspanning en is goed voor onze gezondheid. Groen is ook essentieel om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Het is nodig om regenwater snel genoeg te kunnen afvoeren en overstromingen te voorkomen. En het biedt verkoeling als temperaturen hoog oplopen.

De biodiversiteit staat zwaar onder druk. Wereldwijd, maar ook hier in Eindhoven. Daarom is biodiversiteit een speerpunt bij de inrichting van onze stad. We nemen als uitgangspunt dat iedere inwoner binnen vijf minuten lopen van huis in het groen moet kunnen zijn en binnen vijf minuten fietsen in een groot park. We maken een analyse om de plekken te identificeren waar dit nog niet het geval is en maken daarvoor een plan. We gaan de groengebieden beter met elkaar verbinden en zetten in op het vergroenen van groenarme wijken en de binnenstad. Daarmee bouwen we aan een fijnmazig groen netwerk in de stad waar mensen kunnen ontspannen en dieren kunnen leven. We dragen bij aan het realiseren van meer groen in de wijken, waarbij we samen met inwoners kijken wat waar het beste past.

VERSTERKEN VAN GROEN EN WATER

• We beschermen onze groene wiggen en vermijden daar zoveel mogelijk extra bebouwing en verkeer.
• Het recent aangekochte Landgoed De Wielewaal stellen we op termijn (deels) open voor publiek, waarbij we in samenspraak met de stad een ontwikkelplan maken. Een sluitende businesscase is randvoorwaardelijk. We koesteren daarbij de grote natuurwaarde en biodiversiteit en stellen grenzen aan het toevoegen van functies.
• We hebben speciale aandacht voor het vergroenen van het centrum. Het liefst op ooghoogte, maar ook met groene daken. Het groenplan centrum is daarvoor de basis en werken we verder uit. Onze inzet is dat ontwikkelaars, provincie, rijk en Europa hier aan bijdragen, bijvoorbeeld via het Groenontwikkelfonds Brabant.
• Te vaak zien we dat groen in de plannen niet of slechts minimaal gerealiseerd wordt. Bij (nieuwe) ontwikkelingen mag groen daarom niet standaard het sluitstuk zijn en het eerste waarop bezuinigd wordt. Ook na realisatie controleren we hierop.
• In samenwerking met het bedrijfsleven willen we bedrijventerreinen vergroenen (o.a. daken en gevels).
• Groen én water zijn belangrijk om ons weerbaar te maken tegen klimaatverandering. We zetten dus ook in op meer water in de openbare ruimte. De Gender laten we zoveel mogelijk boven de grond stromen. We zorgen voor fonteinen en waterspeelplekken, zodat inwoners hier verkoeling kunnen zoeken. Verder onderzoeken we de mogelijkheid voor een watertappunt in elk park.

GROENE WIJKEN

• We hebben de ambitie om 50 straten te vergroenen. Ook zetten we in op het ontharden van tuinen in de wijken, bij bestaande en nieuwe woningen. Hierover maken we ook afspraken met de corporaties en geven we een vervolg aan ‘Operatie Steenbreek’.
• We zorgen voor voldoende parkjes, plantsoenen en snippergroen, met aandacht voor biodiversiteit. We combineren het toevoegen van groen waar mogelijk met het creëren van ontmoetingsplekken en openbare beweegvoorzieningen voor alle leeftijden.
• We ontwikkelen een pleintjesplan, waarbij we samen met inwoners en ondernemers in de wijk de ontmoetingsplekken vergroenen. We houden daarbij rekening met de huidige functie. ▪ Het creëren van natuurlijke speelplaatsen² met ruimte voor natuureducatie op scholen blijven we stimuleren. Bij succes verlengen we de huidige subsidieregeling.
• We waarderen en stimuleren initiatieven van inwoners gericht op het vergroenen van de stad en het verminderen van zwerfafval zoals Adopteer een straat, ‘Troep Troopers’ en ‘roverstuinen’. We faciliteren initiatieven voor ‘tiny forests’, maar ook (tijdelijke) initiatieven op braakliggende terreinen zoals buurtmoestuinen, stadslandbouw, natuurspeelplaatsen en bijenvelden.
• Om het aantal bomen in Eindhoven flink te laten groeien, planten we voor elke nieuwe Eindhovenaar (geboren of hiernaartoe verhuisd) een nieuwe boom.

^{2 Zie ook verkiezingsprogramma Partij voor de Dieren}

ONDERHOUD EN BEHEER

• In het onderhoud en beheer van ons groen houden we zoveel mogelijk rekening met biodiversiteit, met aandacht voor (verkeers)veiligheid. We gaan inheemse soorten beter beschermen. Bij evenementen in onze groengebieden kijken we kritisch naar wat kan. Het groenbeleidsplan is hierbij leidend. Kosten voor natuurherstel worden verhaald op de veroorzaker. Bij herhaalde misstanden krijgen organisaties geen toestemming meer om iets te ondernemen of organiseren in de stad.
• Als de pilot bladkorven een succes is, zetten we deze voort op plekken in de stad waar daar behoefte aan is. Op andere plekken in de stad stimuleren we juist om blad te laten liggen of in de borders te vegen, voor het verbeteren van de biodiversiteit. We houden daarbij rekening met veiligheid en maken fietspaden bijvoorbeeld bladvrij.
• De stad en openbare ruimte is van ons allemaal. Wij zijn als gemeente verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer maar hebben daar ook de oren en ogen van onze inwoners voor nodig. We blijven de ‘Buiten Beter’- app nadrukkelijk onder de aandacht brengen.
   

DIERENWELZIJN

• Onze omgeving is van mens en dier. We nemen gerichte maatregelen om de natuurlijke leefomgeving van dieren (dag en nacht) te beschermen, bijvoorbeeld door slimme keuzes in straatverlichting, het maken van rustgebieden voor dieren of het plaatsen van uilenkasten, vleermuiskasten en realiseren van egelsnelwegen. We staan voor goede opvang van dieren in het nieuwe dierenasiel en zetten in op goede voorlichting aan mensen die een dier adopteren.
• Dieren hebben recht op een respectvolle behandeling. We treden proactief op tegen dierenmishandeling en excessen bij evenementen met dieren. We bevorderen de samenwerking tussen de dierenambulance, dierenopvangcentra en hulpdiensten zoals de (dieren)politie en brandweer.

Verkiezingsprogramma Partij voor de Dieren: "Goede zorg voor dieren begint met de juiste kennis over verzorging, aanschaf, huisvesting en het natuurlijke gedrag van dieren. Daarom wil de Partij voor de Dieren dat Eindhoven zijn inwoners actief informeert."