Inwonersparticipatie in Eindhoven

Beleid en plannen worden beter als we er samen met de stad aan werken. Daarom betrekt de gemeente Eindhoven inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties bij het maken, uitvoeren en beoordelen van beleid. Of als er ontwikkelingen in de stad zijn. Dat kan van alles zijn, denk aan de herinrichting van jouw straat, nieuwbouw in jouw wijk of ideeën over een nieuw stadspark.

In de nota staan drie uitgangspunten voor goede participatie: doelgericht maatwerk, bewust gesprek en energie en vernieuwing. Wat die uitgangspunten precies inhouden, zie je in de onderstaande video Nota Inwoners- en Overheidsparticipatie.

Doelgericht maatwerk gaat over duidelijke afspraken en verwachtingen. In de twee Eindhovense buurten Hemelrijken en Gildebuurt heeft de gemeente bijvoorbeeld €50.000,- beschikbaar gesteld voor inwoners, die ze zelf mogen verdelen. Dat vraagt om andere afspraken en verantwoordelijkheden dan bijvoorbeeld de herinrichting van een straat, waar de gemeente zelf de kaders bepaalt en rekening moet houden met verschillende aspecten, zoals verkeersveiligheid.

Bewust gesprek betekent dat alle Eindhovenaren mee moeten kunnen doen, en niet alleen degenen die het hardst roepen. Bij het opstellen van het preventief jeugdbeleid is bijvoorbeeld duidelijk geluisterd naar de behoeften van jongeren. Dat gebeurde onder andere door met Jong040 en de Jeugdraad te praten, en slim gebruik te maken van sociale media, maar ook door de jongeren op te zoeken in de wijken.

Het laatste uitgangspunt, energie en vernieuwing, gaat over het gebruikmaken van nieuwe, innovatieve vormen van participatie. Bij de herinrichting van het Stadhuisplein hebben we bijvoorbeeld verschillende vormen van participatie gebruikt. We hebben sociale media en het Digipanel ingezet en inwoners van verschillende wijken op een laagdrempelige manier naar hun mening gevraagd. Zo konden we ook doelgroepen bereiken die normaal minder van zich laten horen. Op die manier hebben er zo’n 5000 mensen meegedacht over dit project.

Je kunt ook de hele nota lezen: 

Als je in Eindhoven woont, word je op verschillende momenten en manieren gevraagd om mee te denken. Bijvoorbeeld in een van de projecten, via de Inwonersenquête of het Digipanel. Heb je zelf een idee voor je buurt of voor de hele stad? Kijk dan bij de subsidies of op de pagina Actief zijn en meedenken.

Vaak kun je meedoen bij plannen die in jouw buurt worden ontwikkeld. Een initiatiefnemer, dat is diegene met een plan of idee, wordt door de wet en door de gemeente aangemoedigd om de omgeving te betrekken. Dat kan hij bijvoorbeeld doen door met jou in gesprek te gaan, een brief te sturen, jouw mening te vragen via een enquête, of een informatieavond te organiseren. Participatie bij bouwplannen is niet altijd verplicht. In Eindhoven geldt dat het verplicht is als het aan deze twee voorwaarden voldoet:

• Het gaat om een bouwplan dat niet past in het omgevingsplan;
• Het gaat om het bouwen en/of activiteiten die leiden tot een wijziging van het gebruik.

Dit geldt ook als de gemeente initiatiefnemer is. Als de gemeente initiatiefnemer is, volgen we ons eigen beleid, zoals de Nota Inwoners- en Overheidsparticipatie, participatiebeleid Omgevingswet en de Verordening Inwonersparticipatie 2023. In het beleid staat wat je als inwoner van de gemeente kunt verwachten. Als iemand anders de initiatiefnemer is, is hij niet verplicht het beleid van de gemeente te volgen.

De gemeente geeft de initiatiefnemer informatie en tips over het betrekken van de omgeving en controleert achteraf of het goed is gegaan. De informatie vind je op de pagina Participatie bij bouwplannen en initiatieven.

Hier vind je een overzicht van (bouw)projecten, waar inwoners bij betrokken zijn.

Van de initiatiefnemer (plannenmaker) wordt verwacht dat hij mensen die daarbij een belang hebben, betrekt bij het uitwerken van de plannen. De gemeente geeft de initiatiefnemer informatie en tips over het betrekken van de omgeving. Die vind je op de pagina Participatie bij bouwplannen en initiatieven. 

De gemeente heeft samen met raadsleden, ontwikkelaars, belangenorganisaties en bewonersorganisaties materialen ontwikkeld die initiatiefnemers helpen om het participatieproces vorm te geven. Die materialen vind je op de pagina Participatie bij bouwplannen en initiatieven. 

De verordening Inwonersparticipatie maakt duidelijk wat inwoners, ondernemers en andere instellingen van de gemeente kunnen verwachten in participatie. Het zijn spelregels over hoe we met elkaar omgaan. Zo zegt de verordening bijvoorbeeld dat iedereen mee moet kunnen doen en dat deelnemers aan participatie een terugkoppeling krijgen. Ook scherpt de verordening de rol van de gemeenteraad aan en is er meer aandacht voor evaluatie van participatietrajecten. 

Hieronder vind je de samenvatting van de verordening in heldere taal en de volledige verordening met toelichting. En je kunt de verordening bekijken op overheid.nl. Je kunt ook de animatie Inwonersparticipatie bekijken onder de documenten.

Regels rondom participatie bij bouwplannen staan beschreven in het document Participatiebeleid Omgevingswet van de gemeente Eindhoven dat je hieronder kunt downloaden.